جایگاه مدیریت منابع آب در توسعۀ کشاورزی (مطالعۀ موردی: دشت تبریز)

Authors

جواد حسین زاد

فاطمه کاظمیه

abstract

آب از ارزشمندترین منابع طبیعی است که در بخش­های مختلف استفاده می شود و به منزلۀ یکی از نهاده های اصلی تولید محصولات کشاورزی، جایگاه خاصی در توسعۀ پایدار کشاورزی دارد. در حال حاضر، مصارف آب به طور حقیقی بیشتر از منابع عرضۀ آن است و بیشترین میزان آب مصرفی نیز در بخش کشاورزی است. بنابراین هر گونه تغییر و بهبود در مدیریت آب، بر توسعۀ کشاورزی تأثیر خواهد گذاشت. چگونگی ارتباط بین مدیریت منابع آب و توسعۀ کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است. این تحقیق به جایگاه مدیریت منابع آب در توسعۀ کشاورزی اختصاص دارد. به منظور اجتناب از کلی نگری و نیز دستیابی به نتایج دقیق و کاربردی، دشت تبریز که یکی از مناطق مهم کشاورزی استان آذربایجان­ شرقی است، برای بررسی انتخاب شد. همچنین برای بررسی سهم و جایگاه مدیریت منابع آب در توسعۀ کشاورزی از تحلیل همبستگی کانونی استفاده شد. به این منظور، ابتدا شاخص های توسعۀ کشاورزی و مدیریت آب شناسایی شدند. در مرحلۀ بعد برای کاهش شاخص­ها به تعداد کمتری از سازه­های زیربنایی و شاخص­های مؤثر از تحلیل عاملی استفاده شد و عامل­های حاصل از این طریق به منزلۀ ورودی در تحلیل همبستگی­ کانونی به ­کار گرفته شد. نتایج نشان داد که 35/32 درصد از واریانس مجموعه شاخص­های مدیریت آب با سه متغیر کانونی توسعۀ کشاورزی تبیین می­شود. همچنین سه متغیر کانونی مدیریت آب کشاورزی قادر به بیان 32/43 درصد از واریانس مجموعه شاخص­های توسعۀ کشاورزی هستند. نتایج نشان می دهد، هر چند بین مدیریت آب و توسعۀ کشاورزی ارتباطی دوطرفه وجود دارد، با توجه به اهمیت منابع آب در توسعۀ کشاورزی لازم است در برنامه­ریزی­های توسعه، شاخص­های استفادۀ پایدار از منابع آب جدی گرفته شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه مدیریت منابع آب در توسعه کشاورزی (مطالعه موردی: دشت تبریز)

آب از ارزشمندترین منابع طبیعی مورد استفاده جوامع بشری بوده که مورد تقاضای بخش های مختلف قرار می گیرد و به عنوان یکی از نهاده های اصلی تولید محصولات کشاورزی، جایگاه خاصی در توسعه پایدار کشاورزی دارد. در وضعیت کنونی که مصارف فعلی آب به طور حقیقی بیشتر از منابع عرضه آب شده است و با توجه به این که بیشترین میزان آب مصرفی نیز در بخش کشاورزی است، مدیریت کارآمد منابع آب کشاورزی انکارناپذیر به نظر می آی...

15 صفحه اول

زمینه¬ها و سازوکارهای مدیریت آب کشاورزی در دشت تبریز

آب عامل و محرک اصلی کشاورزی در جهان به شمار می رود. علی­رغم محدودیت منابع آبی در اکثر مناطق، گزارش­ها حاکی از آن است که فعالیت­های کشاورزی حدود 70 درصد آب مصرفی در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. بدیهی است شناخت مسائل و مشکلات مدیریت منابع آب و ارائه سازوکارها می­تواند گامی مؤثر در جهت بهبود مدیریت منابع آب و در نتیجه باعث توسعه کشاورزی باشد. در این مطالعه زمینه­ها و سازوکارهای مدیریت آب کش...

full text

زمینه ها و سازوکارهای مدیریت آب کشاورزی در دشت تبریز

آب عامل و محرک اصلی کشاورزی در جهان به شمار می رود. علی­رغم محدودیت منابع آبی در اکثر مناطق، گزارش­ها حاکی از آن است که فعالیت­های کشاورزی حدود 70 درصد آب مصرفی در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. بدیهی است شناخت مسائل و مشکلات مدیریت منابع آب و ارائه سازوکارها می­تواند گامی مؤثر در جهت بهبود مدیریت منابع آب و در نتیجه باعث توسعه کشاورزی باشد. در این مطالعه زمینه­ها و سازوکارهای مدیریت آب کش...

full text

مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی (مطالعه موردی دشت لیشتر)

حفاظت کمّی و کیفی منابع آب و خاک از اهداف اصلی توسعه پایدار کشاورزی در کشور است. در این راستا این مطالعه با هدف تلفیق اهداف زیست محیطی شامل کاهش مصرف آب، کود و سموم شیمیایی با اهداف بهره‌برداران شامل افزایش بازده ناخالص (درآمد)، ریسک یا واریانس بازده ناخالص صورت گرفت. داده‌های مورد استفاده شامل عملکرد تولید و مقدار بکارگیری از نهاده­ ها و قیمت آنها از بهره‌برداران منتخب که بطور تصادفی انتخاب شدن...

full text

زمینه¬ها و سازوکارهای مدیریت آب کشاورزی در دشت تبریز

آب عامل و محرک اصلی کشاورزی در جهان به شمار می رود. علی­رغم محدودیت منابع آبی در اکثر مناطق، گزارش­ها حاکی از آن است که فعالیت­های کشاورزی حدود 70 درصد آب مصرفی در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. بدیهی است شناخت مسائل و مشکلات مدیریت منابع آب و ارائه سازوکارها می­تواند گامی مؤثر در جهت بهبود مدیریت منابع آب و در نتیجه باعث توسعه کشاورزی باشد. در این مطالعه زمینه­ها و سازوکارهای مدیریت آب کش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران

Publisher: پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

ISSN 2008-4838

volume 44

issue 3 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023